Denizyolu Terimleri

• Armatör: Gemi sahibi, taşıyıcı
• Acente: Herhangi bir limanda armatör adına faaliyet gösteren, onun temsilciliğini yapan kuruluş
• Co-Loader: Forwarderların yüklerini kendi yükü ile konsolide ederek taşımacılık yapan
• Forwarder: Karayolu,havayolu,denizyolu, demiryolu taşımacılığını, gümrükleme ve sigorta hizmetlerinin operasyonunu gerçekleştiren,aktif bir acenta ağına sahip olan organizatör firma
• Bill Of Lading (B/L): Denizyolu konşimentosu
• Master B/L: Ana konşimento
• House B/L: Ara konşimento
• Bulk Yükleme: Konvansiyonel yük taşımacılığında dökme yükleme
• Broker: Armatörle yükleyici arasında aracılık yapan,komisyoncu

Yükleme Boşaltma Terimleri

• Free In (FI): Limandaki yükleme masrafı
• Free Out (FO): Limandaki boşaltma masrafı
• Liner In (LI): Yükleme masrafının armatöre ait olması
• Liner Out (LO): Boşaltma masrafının armatöre ait olması
• Stuffing: İstifleme, yükü konteynere yerleştirme
• Unstuffing: Konteynerin içini boşaltma

Liman Terimleri

• Storage Limanda depolama / ardiye
• Demuraj Geminin kendisine tanınan yükleme ve boşaltma süresini aşması ya da konteyner içinde bekleyen yükün tanınan süreden önce gümrükten çekilip boşaltılmaması
• Free Time Serbest süre.Yükün demuraja girmeden bekleyebileceği süre. Süre aşımında demuraj uygulanır.
• THC (Terminal Handling Fee) : Limandaki elleçleme ücreti
• Geçici Kabul Türkiye’deki gümrük mevzuatı gereği konteynerler gümrüğe tabi mal statüsündedirler. Bu nedenle bir konteynerin limandaki gümrüklü sahadan çıkarılması veya tekrar limana getirilmesi halinde ortaya çıkan gümrükleme masrafıdır.

Navlun Terimleri

• CAF : (Currency Adjustment Factor) Amerikan dolarındaki dalgalanmaların navluna dahil edilmesi
• BAF: (Bunker Adjustment Factor) Deniz aşırı taşımalarda fuel oil fiyatlarındaki dalgalanmaların belli oranda navluna dahil edilmesi
• War Risk Surcharge (WRS): Savaş riski olan limanlara yapılan seferlerde navluna ilave olarak alınan ek ücret
• High Cube Surcharge: High Cube konteyner için alınan ilave ücret
• IMCO Charge: Tehlikeli madde taşımalarında armatörün talep ettiği ek ücret

• BEAM : Tam genişlik – bir geminin enine olarak ölçülen en geniş yeridir.
• BAF / BUNKER ADJUSTMENT FACTOR: Yakıt fiyatlarındaki artışı dengeleme ücreti.
• CAF / CURRENCY ADJUSTMENT FACTOR: İngiltere yüklemelerinde kur farkını ayarlamak için koyulan fark ücreti.
• CLEAN ON BOARD: Yük temiz, hasarsız yüklenmiştir.
• DEADWEIGHT CAPACITY: Geminin izin verilen azami çektiği suya kadar yüklenen yük, yakıt, su, stor (kumpanya gereçler) toplam ton ağırlığı, geminin ağırlık yönünden kaldırma kapasitesidir.
• ETA / EXPECTED TIME OF ARRIVAL: Tahmini varış zamanı.
• ETB / EXPECTED TIME OF BERTHING: Tahmini yanaşma zamanı.
• FILO / FREE IN – LINER OUT: Yükleme masrafları kiracıya, tahliye masrafları donatana aittir.
• FIFO / FREE IN – FREE OUT: Taşıyıcının geminin yükleme, boşaltma giderleri ile bir ilişkisi olmayacağı hususundaki koşul.
• FIOS / FREE IN AND OUT STOW: İstif dahil taşıyıcının yükleme, boşaltma giderleri ile ilgisi olmamasıdır. Özellikle dökme yüklerde kullanılır.
• FCL / FULL CONTAINER LOADED: Tek yükleyici / alıcı.
• FCL / FCL: Tek yükleyici / alıcı.
• FCL / LCL: Tek yükleyici, birden fazla alıcı.
• IMDG Code : Muhteviyatında yanıcı,aşındırıcı,parlayıcı ve patlayıcı kimyasallar ihtiva eden mal cinsleri için kullanılan kısaltmadır.
• LENGHTOVERALL : Gemi teknesinin baş ve kıçtaki son noktaları arasında kalan mesafedir.
• LINER TERMS: Yükleme ve boşaltma masrafları donatana aittir.
• LINER IN: Yükleme masrafları donatana aittir.
• LINER OUT: Boşaltma masrafları donatana aittir.
• L / C NO: Akreditif numarası.
• LINER SERVICE : Belirli limanlar arasında düzenli sefer yapan gemi.
• LINER B/L: Kırkambar yüklemede belirli koşulları içine alan konşimento.
• LILO / LINER IN – LINER OUT // LINER TERMS: Yükleme ve boşaltma giderleri armatör tarafından karşılanır.
• LIFO / LINER IN – FREE OUT: Yüklemede masraflar gemi sahibine (donatan), tahliyede masraflar kiracıya ve alıcıya aittir.
• LCL / LESS CONTAINER LOADED: Birden fazla yükleyici / alıcı.
• LCL / FCL: Birden fazla yükleyici / tek alıcı.
• LCL / LCL: Birden fazla yükleyici / birden fazla alıcı
• ON BEHALF OF: Yükleyici adına başka birinin yüklemesi.
• PRE CARRIAGE: Satıcının deposundan yükleme limanına kadar yapılan ön taşıma ücreti.
• PRIMAJ: İhracat navlun bedelinden acentenin aldığı komisyondur olarak değişecektir.
• PLACE OF RECEIPT: Yükün ilk yüklendiği yer.
• PLACE OF DELIVERY: Yükün en son boşaltıldığı yer.
• PORT OF LOADING: Yükün yüklendiği liman.
• PORT OF DISCHARGE: Yükün son boşaltıldığı liman.
• SEA FREIGHT: Deniz navlunu.
• SHIPPER’S OWNED CONTAINER: Yükleyicinin kendi konteyneridir.
• SHIPPER’S STOW, LOAD AND COUNT: Mal yükleyici tarafından istif edilmiş, yüklenmiş ve sayılmıştır.
• THC / TERMINAL HANDLING CHARGE: Limandaki konteyner elleçleme ücreti.

• EX WORKS (EXW) / TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM

“Ex works” satıcının malları işletmesinde (fabrika,depo v.s.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği anlamındadır. Satıcı, aksi kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan bir araca yüklenmesinden ya da malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu değildir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine değin, malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri içinde satıcı için en az yükümlülüğü ihtiva eden bir satış şeklidir.

Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.

• FREE CARRIER (FCA) / TAŞIYICIYA TESLİM

Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya, belirlenen yer ya da noktada teslimi ile son bulur.

Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları teslim alacağı yer civarında bir yer belirleyebilir. Ticari uygulamalar taşıyıcı ile sözleşme yapılabilmesi için satısının yardımını gerektirirse (Örneğin demir ve hava yolu taşımacılığında) satıcı riziko ve masraflar alıcıya ait olmak üzere hareket edebilir.

• FREE ALONGSIDE SHIP (FAS) / GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ

(…olarak belirtilen yükleme limanında)
“Gemi Doğrultusunda Masrafsız” terimi, belirtilen yükleme limanında, mallar gemi doğrultusuna yerleştirildikleri zaman, satıcının malları teslim etmesi demektir. Bu durum, bu andan itibaren artık, alıcının, mallara ilişkin bütün masrafları, zıya ve hasar risklerini üstlendiğini ifade eder.

FAS terimi ihraç için malların satıcı tarafından gümrüklenmesini gerektirir.

BU DURUM, İHRACAT İÇİN GEREKLİ GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİNİ ALICININ YERİNE GETİRMESİNİ ÖNGÖREN ÖNCEKİ INCOTERMS VERSİYONLARININ AKSİDİR.

Fakat, taraflar malların ihracat için alıcı tarafından gümrüklenmesini isterlerse, bu durum satım sözleşmesine eklenecek açık ifadelerle belirtilmelidir.

Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığında kullanılabilir.

• FREE ON BOARD (FOB) / GEMİ BORDASINDA TESLİM

Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında mallar gemi küpeştesini açtığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm gider yitik veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından üstlenilir. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa (örneğin roll-on/roll-off veya konteyner taşımacılığında olduğu gibi) FCA teriminin kulanılması daha doğru olur.

• COST AND FREIGHT( CFR) / MAL BEDELİ veya NAVLUN

Bu terim ile satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak malla ilgili yitik bir hasar rizikoları ile giderlerde görülebilecek artış, yükleme limanında malların gemi küpeştesini geçmesi anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur.

CFR terimi satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir.

• COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF) / MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN

Bu terim ile satıcı CFR’deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak, malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder. Alıcı bu terim ile satıcının sigortada sadece minimum kuvertür temin etme yükümlülüğü bulunduğunu bilmelidir.

Bu terim satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. Bu terim sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılır. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa CIP terimini kullanmak daha uygun olur.

• CARRIAGE PAID TO (CPT) / TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM

Bu terim satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli navlunu ödediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte taşıyıcıya teslimden itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının nezaretine verilmesinden itibaren satıcıdan alıcıya geçer.

Taşıyıcı bir taşıma sözleşmesinde demir, kara, deniz, hava, içsu taşımacılığı ya da bunların birleşmesi sonucu ortaya çıkan taşımacılık işlemini üstlenen kimsedir.

• CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO (CIP) / TAŞIMA ÜCRETİ ve SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM

Bu terim ile satıcı CPT’deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı kargo sigortası temin etmek durumundadır.

Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder.

• DELIVERED AT FRONTIER (DAF) / SINIRDA TESLİM

Bu terim satıcının teslim yükümlülüğünün, malların ihraç için gümrükten geçirilip, sınırda belirlenen yer ya da noktada ancak bitişik ülkenin gümrük sınırından önce emre hazır tutulmasıyla sona ermesini ifade eder.

Sınır terimi , ihraç ülkesinin sınırı da dahil olmak üzere herhangi bir sınır için kullanılabilir. Dolayısıyla, terimin içinde sözkonusu sınırın her zaman nokta ya da yer belirtilerek kesin şekilde tanımlanmış olması hayati olarak önem taşımaktadır.

• DELIVERED EX SHIP (DES) / GEMİDE TESLİM

Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malı belirlenen varış limanında, gemi bordasında, ithal gümrüğünden geçirmeden alıcının emrine hazır tutmakla sona erer. Satıcı, malların belirlenen varış limanına getirilmesi için gereken tüm gider ve rizikoları üstlenir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığı için kullanılabilir.

• DELIVERED EX QUAY(Duty Paid) (DEQ) / RIHTIMDA TESLİM

(varış limanı … olarak belirtilmek suretiyle) “Rıhtımda teslim” terimi, satıcının, belirlenen varış limanındaki rıhtımda (iskelede), ithalat için gerekli gümrükleme işlemleri yerine getirilmemiş olarak alıcının tasarrufuna bırakmakla malları teslim ettiğini ifade eder. Satıcı, malların belirlenen varış limanına taşınması ve rıhtıma (iskeleye) boşaltılmasına ilişkin bütün hasar ve masrafları üstlenmelidir. DEQ terimi, malların ithalat için gümrüklenmesi ve bununla ilgili tüm işlemlerin, vergilerin, resim ve diğer harçların ödenmesi yükümlülüğü alıcının üstlenmesini öngörür.

BU DURUM, İTHALAT İÇİN GEREKLİ GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİNİ SATICININ YERİNE GETİRMESİNİ ÖNGÖREN ÖNCEKİ INCOTERM VERSİYONLARININ AKSİDİR.

Fakat taraflar malların ithalinde ödenen masrafları kısmen veya tamamen satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, bu durum satış sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Bu terim sadece mallar denizyolu veya içsu veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemiden rıhtıma (iskeleye) boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılabilir. Bununla beraber taraflar malların rıhtımdan limanın içinde veya dışında başka bir yere aktarılmasına ilişkin hasar ve masrafları satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, DDU veya DDP terimleri kullanılmalıdır.

• DELIVERED DUTY UNPAID (DDU) / GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEMİŞ OLARAK TESLİM

Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde, belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması ve gümrük formalitelerinin yerine getirilmesi ile ilgili riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır (İthalat için ödenmesi gereken vergi resim ve harçlar hariç).

Alıcı malların zamanında ithal için gümrükten çekilmemesinden kaynaklanan ek gider ve rizikoları üstlenmek durumundadır.
Eğer taraflar satıcının gümrük formalitelerini yerine getirip bundan doğabilecek gider ve rizikoları üstlenmesini istiyorlarsa bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekleyerek kesinleştirmelidirler.

Eğer taraflar satıcının yükümlülüklerine malların ithali için gerekli bazı giderleri eklemek istiyorlarsa (KDV gibi) bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekliyerek kesinleştirmelidirler. Bu terim taşıma şeklinden bağımsız olarak kullanılabilir.

• DELIVERED DUTY PAID (DDP) / GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM